Witaminy to związki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania żywego organizmu i witamina D nie jest tu wyjątkiem. Jej aktywna forma ma kolosalny wpływ na układ ruchu i czynność mięśni, układ krążenia, system odpornościowy organizmu, tkankę nerwową i wiele, wiele innych. Gdybyśmy mieli się skupiać w szczegółach na wpływie witaminy D na organizm to zabrakłoby nam miejsca w Internecie 😉 Chciałbym jednak, aby w odniesieniu do dalszej części tekstu jedna rzecz była jasna – właściwy poziom witaminy D
w organizmie jest BARDZO WAŻNY!
Jeśli już ustaliliśmy sobie ten fakt to teraz trochę więcej szczegółów.
Synteza witaminy D
Witamina D wyróżnia się nawet wśród innych witamin, ponieważ w odróżnieniu od nich bywa wytwarzana w naszym organizmie. Jest to istotna informacja, bo można z niej wysnuć wniosek, że w zasadzie moglibyśmy się nie przejmować podażą witaminy D w diecie.
Nic bardziej mylnego!
Proces syntezy witaminy D jest skomplikowany i aby zachodził poprawnie niezbędna będzie właściwa ekspozycja na słońce oraz zawarte w jego promieniach promieniowanie UV
o odpowiedniej długości fali. Warunki takie, w naszej szerokości geograficznej, występują tylko i wyłącznie w okresie od początku maja do końcówki września, co oznacza,
że w pozostałych miesiącach roku niezbędna jest podaż witaminy D ze źródeł zewnętrznych. Aby latem pokryć dobowe zapotrzebowanie na tę witaminę wystarczy wystawić odkryte ramiona i łydki na działanie promieni słonecznych przez 15 minut każdego dnia, co pozwala uzyskać dawkę nawet do 4000 jednostek/dzień! Aby proces syntezy pozostał niezakłócony nie powinno stosować się filtrów UV. Warto również wiedzieć, że synteza witaminy D nie zachodzi w nieskończoność co oznacza, że długotrwała ekspozycja skóry na promienie słoneczne również nie jest wskazana.
Witamina D w pożywieniu
Warto wiedzieć, że prawidłowego wchłaniania witaminy D w przewodzie pokarmowym niezbędna jest obecność tłuszczu, w związku z tym jej najcenniejszymi źródłami w diecie są tłuste ryby morskie (np. węgorz, łosoś lub śledź). Witaminę D możemy znaleźć także
w żółtkach jaj, grzybach shitake czy dojrzewających serach żółtych, jednak są to produkty, które jedzone w nadmiarze mogą powodować szereg niekorzystnych przemian metabolicznych wpływających na występowanie problemów, np. ze strony układu krążenia. W przypadku osób których spożycie ryb jest niskie w zasadzie niemożliwym jest pełne pokrycie zapotrzebowania na witaminę D wyłącznie z naturalnych źródeł pokarmowych.
Suplementacja witaminą D
Mimo że świadomość zdrowotna społeczeństwa rośnie, to według oficjalnych danych z 2018 roku, przytłaczająca większość Polaków nadal jest w grupie osób z niedoborem witaminy D w organizmie. Wcześniej wspominałem już o wyjątkowości tego składnika odżywczego
i tutaj mamy na to dowód – jest to jedyny mikroelement którego suplementację, na pewnym etapie życia, zaleca się absolutnie wszystkim.
W związku z tym jak suplementować witaminę D?
W zależności od stanu zdrowia, poziomu niedoboru, pory roku i masy innych czynników niezbędna dzienna dawka będzie się różnić. W przypadku osób dorosłych w okresie,
w którym nie zachodzi efektywna synteza witaminy D, zaleca się przyjmowanie od 800 do 2000 jednostek dziennie.
Często w Internecie można znaleźć informacje, że obecność wapnia i witaminy K może poprawiać wchłanianie witaminy D, ale póki co badania naukowe raczej nie potwierdzają tej tezy. Suplementacja witaminy D wspólnie z witaminą K oraz wapniem nie jest koniecznością, warto jednak wiedzieć, że witamina D jest związkiem rozpuszczalnym
w tłuszczach co oznacza, że wskazanym jest aby była suplementowana w ich obecności.
Ważną kwestią w kontekście suplementacji witaminy D jest również to aby wybrać odpowiedni preparat. Niezwykle istotnym będzie, aby produkt który wybierzemy charakteryzował się dawką jaką deklaruje producent, co niestety nie jest regułą. Na potrzeby codziennej suplementacji można bezpiecznie założyć, że w przypadku w którym zakupimy preparat będący LEKIEM, a nie SUPLEMENTEM DIETY to deklarowane przez producenta 1000 IU to faktycznie będzie 1000 IU.
Kontrola poziomu witaminy D w organizmie
Powyżej pewnego poziomu w krwioobiegu witamina D jest toksyczna. Objawami przedawkowania witaminy D jest zaburzenie gospodarki wapnia w organizmie i wynikające z tego konsekwencje, np. bóle brzucha, nudności, słaby apetyt czy bóle głowy. Optymalne stężenie witaminy D to ok. 70 ng/ml, ale wartość między 40 a 100 ng/ml też jest
w porządku.
Oznaczenie poziomy witaminy D można wykonać niemal w każdym laboratorium diagnostycznym wykonując badanie poziomu o nazwie 25(OH)D w surowicy krwi, do czego Was gorąco zachęcam!
Bibliografia
Rusińska A i wsp. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018, Postępy neonatologii 2018; 24(1).