Menu Zamknij

Światowy Dzień Otyłości

dieta, dietetyki, Łodzi, dietetyka, dietetyków

4 marca - Światowy Dzień Otyłości

Celem obchodzonego 4 marca Światowego Dnia Otyłości jest zwrócenie uwagi na rosnący wśród populacji całego świata problem nadmiernej masy ciała i wynikających z niej przewlekłych problemów zdrowotnych. Światowy Dzień Otyłości organizowany przez współpracującą z WHO Światową Federację ds. Otyłości to doskonały moment na refleksję nad swoim stanem zdrowia, a także wprowadzenie zmian w dotychczasowym stylu życia i nawykach żywieniowych.

Czym jest otyłość?

Otyłość to choroba przewlekła charakteryzująca się nieprawidłowym lub nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej (powyżej 25% masy ciała u mężczyzn i powyżej 30% masy ciała u kobiet), które stanowi zagrożenie dla zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje otyłość również jako posiadanie wskaźnika BMI powyżej 30, jednak nie jest to odpowiedni sposób pomiaru dla osób aktywnych fizycznie, charakteryzujących się dużą zawartością masy mięśniowej.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) uznała otyłość za najczęściej występującą chorobę metaboliczną i światową epidemię XXI wieku. Na całym świecie z otyłością zmaga się 800 mln osób i ich liczba stale rośnie. Otyłość to nie tylko defekt estetyczny wpływający na naszą samoocenę, a wymagająca leczenia najpowszechniejsza obecnie na świecie choroba cywilizacyjna, mogąca powodować wiele powikłań zdrowotnych.

 

Największym wyzwaniem w rozumieniu i leczeniu otyłości jest fakt, że niestety nadal duża część Polaków nie postrzega otyłości jako choroby przewlekłej, nie docenia jej negatywnego wpływu na swój stan zdrowia oraz samopoczucie i nie widzi potrzeby jej leczenia.

 

Częstość występowania nadwagi i otyłości

Uzyskane przez NIZP-PZH (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Higieny) wyniki wskazują, że wiosną 2020 roku nadwagę, czyli BMI ≥25 miało 54,5% Polaków – 64,2% mężczyzn i 45,5% kobiet. Szacunki WHO wynikające z bardziej obszernych badań pokazują,  że skala problemu jest znacznie większa – odpowiednio 67% mężczyzn i 58% kobiet zmaga się z nadmierną masą ciała.

Według danych statystycznych z 2021 roku co czwarty dorosły Polak cierpi na otyłość. Z nadwagą zmaga się już co czwarty chłopiec i co trzecia dziewczynka. Z roku na rok odsetek osób zmagających się z nadwagą lub otyłością zwiększa się znacząco w każdej grupie wiekowej, niezależnie od płci. W porównaniu do mieszkańców Europy polskie społeczeństwo tyje w bardzo szybkim tempie, a polskie dzieci są zaliczane do tyjących najszybciej na świecie. 


Zmiany trybu życia spowodowane trwającą pandemią Covid-19 i związana z nimi mniejsza aktywność fizyczna znacząco nasilają problem. W okresie pandemii blisko 30% Polek i Polaków powyżej 20 roku życia zwiększyło swoją masę ciała,  natomiast 39,1% mężczyzn i 29,8% kobiet zmniejszyło swoją aktywność fizyczną, nie tylko w zakresie ćwiczeń rekreacyjnych, ale również codziennych zajęć – praca, obowiązki domowe, ruch związany z przemieszczaniem się.


Szacuje się, że zbyt wysoka masa ciała odpowiada za blisko 15% zgonów w naszym kraju, a otyłość jest trzecim najważniejszym czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia choroby przewlekłej.

Konsekwencje nadwagi i otyłości

  • większe ryzyko chorób układu krążenia – nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zawału serca

  • większe ryzyko występowania nowotworów – rak jelita grubego, rak piersi

  • większe ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 – również u dzieci i młodzieży!

  • zwiększone ryzyko chorób pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych

  • zaostrzenie przebiegu chorób układu oddechowego – astma, POChP

  • zaburzenia metaboliczne – zbyt wysoki poziom cholesterolu, insulinoporność, zbyt wysoki poziom insuliny

  • zaburzenia hormonalne – niepłodność, powikłany przebieg ciąży

  • zaburzenia kostno-stawowe, urazy narządu ruchu, przewlekłe bóle pleców

  • częstsze występowanie dny moczanowej

  • częstsza i dłuższa konieczność hospitalizacji z powodu choroby podstawowej
    (innej niż otyłość)

  • problemy z cerą

  • gorsza jakość snu, bezdech senny

  • ograniczona mobilność, w skrajnych przypadkach niepełnosprawność

  • problemy emocjonalne, obniżona samoocena, brak akceptacji ze strony rówieśników

 


Raport Światowej Federacji ds. Otyłości wydany w marcu 2021 roku wskazuje także na związek między otyłością a ryzykiem zachorowania na Covid-19.

Przyczyny nadwagi i otyłości

  • nieprawidłowy sposób odżywiania – zbyt duża podaż kalorii, zbyt duże spożycie czerwonego mięsa, cukrów prostych i nasyconych kwasów tłuszczowych, zbyt mała ilość błonnika, świeżych warzyw i owoców w diecie

  • przekarmianie niemowląt i małych dzieci

  • nieregularne spożywanie posiłków

  • korzystanie ze zbyt restrykcyjnych diet redukcyjnych do skutkuje efektem jo-jo

  • duży udział fast foodów i żywności przetworzonej w diecie

  • podjadanie kalorycznych przekąsek – chipsów, orzeszków w czekoladzie, cukierków, ciastek, kabanosów

  • wybieranie słodzonych napojów zamiast wody 

  • zbyt mała aktywność fizyczna lub jej brak

  • siedzący tryb życia

  • nieleczone choroby przewlekłe – zaburzenia metaboliczne, niedoczynność tarczycy

.

Profilaktyka otyłości

Kluczową rolę w skutecznym zapobieganiu nadwadze i otyłości odgrywa profilaktyka polegająca na propagowaniu zdrowego stylu życia, na który składa się regularna aktywność fizyczna i prawidłowe nawyki żywieniowe: spożywanie indywidualnie dopasowanej do wieku, płci, stanu zdrowia i poziomu aktywności fizycznej ilości kalorii, odpowiednia ilość warzyw i owoców w diecie, wybieranie produktów pełnoziarnistych o dużej zawartości błonnika, spożywanie chudego mięsa i chudego nabiału, regularne spożycie ryb i owoców morza, włączenie do diety orzechów, pestek, nasion, olejów roślinnych oraz nasion roślin strączkowych, unikanie źródeł nasyconych kwasów tłuszczowych.

Szczególnie istotne jest edukowanie w tym zakresie dzieci i młodzieży, od najmłodszych lat. Dzięki racjonalnemu odżywianiu i odpowiedniej dawce ruchu możemy spodziewać się w tej grupie mniejszej liczby problemów zdrowotnych
w wieku dorosłym.